Publicystyka

10 października obchodziliśmy Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego – święto, które co roku przypomina o znaczeniu dobrostanu psychicznego oraz konieczności dbania o niego na równi z troską o fizyczne zdrowie. W tym dniu zwraca się szczególną uwagę na różnorodne metody wspierania zdrowia psychicznego, w tym także na te mniej znane. Jedną z takich form jest psychoterapia tańcem i ruchem (DMT – Dance Movement Therapy). Zajęcia w tym nurcie prowadzone są od września do grudnia w ramach programu Przestrzenie Sztuki Taniec. Zajęcia prowadzi Ewelina Drzał, psychoterapeutka nurtu DMT, lekarka – specjalistka psychiatra, instruktorka tańca współczesnego, choreografka i tancerka.

Psychoterapia tańcem i ruchem to forma terapii, która wykorzystuje ciało i ruch jako główne narzędzie wyrażania i poznawania emocji. Jest to metoda pracy terapeutycznej, która uznaje nierozerwalność umysłu i ciała, oraz znaczenie ruchu w rozwoju emocjonalnym i poznawczym człowieka.

Łączenie idei tańca współczesnego z psychoterapią początkowo praktykowane było głównie przez tancerzy, jednak wraz z rozwojem, uznane zostało za nurt psychoterapii. Korzenie DMT sięgają połowy XX wieku. Początkowo Marian Chace, pionierka tego podejścia, zauważyła, że pacjenci, którzy mieli trudności w werbalnym wyrażaniu swoich uczuć, potrafili przekazać je za pomocą ruchu. Jej praca w szpitalach psychiatrycznych w Stanach Zjednoczonych przyczyniła się do powstania pierwszych szkół i instytucji zajmujących się DMT. W Polsce psychoterapia tańcem i ruchem pojawiła się stosunkowo późno, jednak w ostatnich latach zyskała na popularności, szczególnie w kontekście pracy z traumą, stresem, lękiem czy problemami psychosomatycznymi.

Jednym z kluczowych założeń psychoterapii tańcem i ruchem jest przekonanie, że ciało odzwierciedla nasze emocje i stany psychiczne. Napięcia mięśniowe, sposób poruszania się, postawa – wszystkie te elementy są nośnikami informacji o tym, co dzieje się w środku nas. Terapia ta nie polega na tańczeniu w tradycyjnym rozumieniu, ale na szeroko pojętym ruchu, świadomej pracy z ciałem, na uważności, na obserwowaniu tego, jak ciało reaguje na różne bodźce, jak wyraża emocje i jakie napięcia w sobie nosi.

Uczestnicy warsztatów uczą się, jak poprzez ruch można rozpoznawać i wyrażać uczucia, których nie są w stanie opisać słowami. Ciało często wyprzedza świadomość. Uczucie napięcia w karku, sztywność w plecach czy drżenie rąk to sygnały, które mogą świadczyć o tłumionych emocjach, takich jak lęk, złość czy smutek. Celem zajęć jest nauczenie się tego, jak za pomocą ruchu i świadomego oddechu uwalniać te emocje i pracować z nimi w bezpieczny sposób. DMT należy do nurtu psychoterapii zorientowanych na działanie – to właśnie działania ruchowe stają się przestrzenią aktywnego działania i zaangażowania pacjenta. Poprzez ruch można docierać do ukrytych emocji i nieuświadomionych doświadczeń oraz nawiązywać kontakt z własnym ciałem. Zmiany w ruchu mogą prowadzić do zmian w psychice, dlatego terapia tańcem i ruchem może być skuteczną formą pomocy i drogą rozwoju.

Jednym z kluczowych aspektów psychoterapii tańcem i ruchem jest możliwość pracy w grupie. Wspólne doświadczanie ruchu i eksploracja emocji w obecności innych ludzi pozwala na stworzenie wspólnoty i poczucia akceptacji. Taniec w grupie pozwala na budowanie zaufania, otwieranie się na inne osoby oraz dzielenie się swoimi doświadczeniami, co jest istotnym elementem procesu terapeutycznego.

Podczas sesji grupowych uczestnicy odkrywają i wykorzystują potencjał ekspresyjny ruchu, aby w pełni zaangażować się w proces prowadzący do osobistej integracji i rozwoju.

Psychoterapia tańcem i ruchem otwiera przed uczestnikami nowe możliwości pracy z ciałem, ruchem i emocjami. Zajęcia wpisują się w szerszy kontekst poszukiwań artystycznych i warsztatowych programu Przestrzenie Sztuki. Włączenie w program – obok projektów rezydencyjnych, premier scenicznych, konkursów i warsztatów – zajęć o charakterze terapeutycznym ukazuje kompleksowe podejście organizatorów do budowania środowiska tańca i ruchu, które otwiera możliwości zarówno ekspresji, tworzenia i doświadczania, jaki i integracji oraz dbania o zdrowie fizyczne i psychiczne.