Wydarzenia

Tekst Andrzeja Bieńkowskiego z fundacji Muzyka Odnaleziona / Archiwum Muzyki Wiejskiej, współwłaściciel kolekcji, z której pochodzą prezentowane na wystawie zdjęcia:

Jeszcze w latach 50. XX wieku aparat fotograficzny na wsi to była rzadkość. Podziwiam wiejskich fotografów, bo wiem, jakie trudności trzeba było pokonać, żeby zrobić zdjęcie, a potem odbitkę. Te powszechnie znane zdjęcia wsi na ogół były robione przez etnografów albo zawodowców z zakładów w miastach i miasteczkach. Nieliczne amatorskie chłopskie fotografie są rarytasem. Pokazują to, co dla wsi było ważne, sytuacje, do których osoba z zewnątrz nie miałaby dostępu.

Aparaty migawkowe na klisze pojawiły się na wsi już w latach 30. Klisze oddawano do wywołania do miasta, do zawodowych fotografów. Podczas wojny, wraz z wojskami niemieckimi stacjonującymi po wsiach, pojawiły się nowoczesne aparaty i materiały fotograficzne kupowane przez amatorów.

Lata powojenne to powszechny brak materiałów fotograficznych, słowem – zapaść. Fotografie wiejskie odradzają się dopiero pod koniec lat 50. Potem już lawinowo narasta ich liczba, przestają być czymś nadzwyczajnym, co warto zachować. Nie szanuje się ich. Przechowywane w plastikowych workach, służą co najwyżej do zanotowania ceny za krowy czy świnie. Ale najbardziej dotkliwy cios dla starych wiejskich zdjęć przychodzi w latach 80. ze strony kolorowej fotografii, odbijanej w zakładach fotograficznych. Te zdjęcia – piękne, kolorowe – są przechowywane w specjalnych albumach. Stare, pomięte, czarno-białe zaśmiecają dom, a do tego pokazują krępujące sytuacje, dlatego najczęściej lądują w piecu albo na śmietnisku.

Zbieramy stare wiejskie fotografie od ponad 40 lat. Bardzo trudno je zdobyć. Ale każda zawiera w sobie niezwykłe informacje: jak wyglądała praca na wsi, jaka była moda, jak się ludzie zachowywali, jak się bawili i świętowali? Tematem wystawy jest taniec, zdjęcia dotyczą głównie wesel, czasem są to zabawy, potańcówki na trawie czy dechach. Warto przyjrzeć się dokładnie każdej fotografii.