Wydarzenia

Blok spotkań literackich odbywający się w ramach Festiwalu Inne Brzmienia – Wschód Kultury przybliża najnowszą literaturą ukraińską i białoruską, a także pochodzącą z państw bałtyckich, w tym premiery książkowe wydane w ramach serii Literacki Ekspres Wschodni. Wśród nowości wydawniczych znajdują się komiksy, esej historyczny czy literatura dziecięca. Premierom towarzyszyć będą dyskusje związane z tematyką samych książek i kontekstem społeczno-kulturowym, w jakim powstawały.

3.07 / czwartek
godz. 16.00 – Slobodan Šnajder „Czas miedzi” – premiera książki
Goście: Slobodan Šnajder, Siniša Kasumović – tłumacz. Prowadzenie: Agnieszka Krawiec

Powieść „Czas miedzi” nazywana jest dziełem życia Slobodana Šnajdera. Centralnym punktem książki jest historia rodziny autora, a zwłaszcza jego ojca, który podczas II wojny światowej został wcielony do Wehrmachtu. Ale dzieło chorwackiego pisarza to nie tylko saga rodzinna. To również potężna powieść historyczna o pokoleniach wplątanych w dramatyczne wydarzenia sprzed lat i skazanych na odziedziczenie sprzecznych losów swoich przodków. Šnajder sięga do własnej biografii, aby uchwycić dwieście lat konfliktów i dzielącej ideologii. W trakcie tego procesu rekonstruuje świat, który się rozpadł.

godz. 17.30 – Sofija Andruchowycz „Gwiazdozbiór Kury” – premiera książki
Gość: Andrij Saweneć Prowadzenie: Jacek Podsiadło

„Gwiazdozbiór Kury” to pełna ciepła i humoru opowieść Sofiji Andruchowycz do wielopokoleniowego czytania. Opowiada o niezwykłej przyjaźni, która łączy pokolenia, ludzi i zwierzęta, rozgrywająca się w sercu Karpat. Stara Maria i jej ukochana kura Mariczka wyruszają w podróż przez mroczny las, gdzie czekają na nie niespodzianki, niebezpieczeństwa i magiczne spotkania. To historia o odwadze, samotności i nadziei, która pokazuje, że nawet w najmroczniejszych miejscach można odnaleźć światło i skłania do refleksji nad tym, co naprawdę jest ważne.

4.07 / piątek
godz. 16.30 – „Między bielą a czernią” – wernisaż wystawy rysunków Daivy Kairevičiūtė

Wystawa jest zaproszeniem do zobaczenia w wielkoformatowych rysunkach pola pełnego alegorii, gdzie postacie kobiet tworzą obrazy nasycone elementami dramatu, tragikomedii, misteriów. Linia, kolor, światło oraz rytmy komponowane ciałami, kompleksowo budują choreografię zdarzenia. W swoich rysunkach artystka, na zasadzie negatywu, tworzy postacie zawierające zarówno elementy estetycznie „boskiego” jak i „chtoniczno-demonicznego” świata, istniejące w duszach i myślach każdej z postaci.

godz. 17.00 – Birutė Jonuškaitė „Lista obecności” – premiera książki
Goście: Birutė Jonuškaitė, Agnieszka Rembiałkowska – tłumaczka. Prowadzenie: Jagoda Graboś.

70 wierszy – zapisywanych przez autorkę na marginesach życia w ciągu ponad dekady – stanowi swoisty elementarz do czytania kobiet. Kolejne figury pojawiają się w porządku alfabetycznym: od Altruistki aż do Życiem steranej, siwej i „wniebobrania” z trzema gwiazdkami. Przychodzą z różnych epok i rozmaitych pięter kultury. Nie brak wśród nich emigrantek, artystek i sprzątaczek, czarnych charakterów i przyjaciółek, najukochańszych krewnych. Szukają swojej tożsamości, tworzą i niszczą, zakochują się, zdradzają i cierpią z powodu zdrady, zaklinają świat, rodzą, umierają, towarzyszą w umieraniu, pamiętają.

godz. 18.30 – Igor Pomierancew „Mój pierwszy schron” – premiera książki
Goście: Igor Pomierancew, Zbigniew Dmitroca – tłumacz. Prowadzenie: Ludwika Włodek

Twórczość Igora Pomierancewa nie jest polskim czytelnikom nieznana. Jego utwory były wielokrotnie publikowane w czołowych pismach literackich i społeczno-kulturalnych, ukazały się też w wydaniach książkowych: antologii Radio Swoboda i dwujęzycznej edycji KGB i inne wiersze. Zbiór Mój pierwszy schron to najnowsza książka, wydana w 2023 r. w Kijowie. Składa się na nią kilkadziesiąt napisanych ze swadą tekstów prozatorskich: opowiadań, wspomnień, reportaży, felietonów. Główne tematy to dzieciństwo i młodość autora, pandemia, starość i śmierć oraz rosyjska agresja na Ukrainę, z którą autor, mieszkający w Pradze, emerytowany dziennikarz Radia Swoboda, jest duchowo i emocjonalnie związany.

5.07 / sobota
godz. 15.00 – Evelin Márton „Solea Minor” – premiera książki
Goście: Evelin Márton – autorka, Daniel Warmuz – tłumacz. Prowadzenie: Zośka Papużanka

Liryczna, pełna groteski i humoru książka Evelin Márton to opowieść o samotności, przeznaczeniu, poszukiwaniu prawdy i zmaganiu z „obłąkańczymi pragnieniami”. Dystopijna rzeczywistość Solei Minor w równym stopniu może odzwierciedlać losy małych społeczności, co traktować o życiu w postpandemicznym świecie wystawionym na kolejne zagrożenia.

godz. 16.30 – Wasyl Słapczuk „Tom & Tom” – premiera książki
Goście: Wasyl Słapczuk, Halina Surowiec – tłumaczka. Prowadzenie: Łukasz Wojtusik

Słapczuk uczynił swoją bohaterką wielką literaturę, pozwalając jej wyrazić siebie na nowo – poprzez ucieleśnienie w postaci tytułowego bohatera Toma. W oryginale nosi on imię Roman, zaś słowo to w języku ukraińskim oznacza po prostu „powieść”. Jest to zatem powieść o literaturze, potężna kantata miłosna wobec słowa i tajemnicy procesu twórczego. Symbolika domu-fortecy przedstawiona w pierwszej części powieści zostanie wzmocniona i zwielokrotniona w późniejszych fragmentach. Jest niezwykle ważna dla zrozumienia całości powieści jako mikrokosmosu narratora i jego bohaterów. Dom bywa labiryntem oraz dobrowolnym więzieniem twórcy stawiającego na produktywność, bywa miejscem leczenia ran w kraju ogarniętym wojną.

godz. 17.45 – Oksana Łuszczewska „Ta Maya, co filmy kręciła” – premiera książki
Goście: Oksana Łuszczewska – autorka (online), Wira Romanyszyn – tłumaczka. Prowadzenie: Rafał Szczerbakiewicz

Opowieść Oksany Łuszczewskiej przybliża młodym czytelnikom postać Mai Deren, urodzonej w Kijowie reżyserki, aktorki, scenarzystki i fotografki. W obliczu antysemickich pogromów, Maya wraz z rodziną emigruje do USA, gdzie odkrywa w sobie pasję do fotografii, co prowadzi ją do świata kina awangardowego. Autorka ukazuje, jak wyobraźnia i determinacja pomagają Mai pokonywać życiowe trudności, a fantazyjne ilustracje Ołeny Wasiny oddają niezwykłą atmosferę jej twórczości.

6.07 / niedziela
godz. 13.00 – Ołeksandr Myched „Kotek, Kogutek, Szafka” – premiera książki
Goście: Ołeksandr Myched, Andrij Saweneć – tłumacz. Prowadzenie: Ryszard Kupidura

Wydarzenia tej baśniowej opowieści rozgrywają się w miasteczku Borodzianka pod Kijowem w pierwszych tygodniach pełnowymiarowej inwazji Rosji na Ukrainę. Historia splata losy babci Lizy, jej wnuczki Soni oraz niezwykłych domowych towarzyszy – Szafki, Kogutka i Kotka, którzy stają się niemymi świadkami zniszczenia i przetrwania. W tle pulsują wspomnienia z przeszłości, wojenne traumy i czułość zamknięta w drobnych gestach codzienności. To historia o sile rodzinnych więzi, miłości do ojczyzny i walce o ocalenie – zarówno życia, jak i pamięci.

godz. 14.30 – Tania Malarczuk „Jak zostałam świętą” – premiera książki
Gościni: Anna Łazar – tłumaczka. Prowadzenie: Marta Odulińska

To książka o mocy sprawczej literatury i sile wyobraźni, ale też satyra oparta na obserwacjach typów psychologicznych człowieka poradzieckiego z szeroką perspektywą queer. Akcja toczy się m.in. w pensjonacie, który nieustannie się rozrasta, w małym miasteczku, gdzie bohaterki są inwigilowane przez samozwańczy komitet pilnujący porządku, oraz w mieszkaniu o płynnych granicach, w którego korytarzu pojawiają się gejzery, a wraz z nimi wulkaniczne króliki.