publicystyka

Z Rafałem Rutkowskim, pomysłodawcą Festiwalu Lublin Miasto Literatury, rozmawia Ewa Molik.

W 1990 roku już za piątym razem zdałem egzaminy na wymarzone studia. Wymyśliłem, że wyprawa na Kamczatkę będzie adekwatna do mojego sukcesu.

Premiera „Solaris" jest ostatnią zrealizowaną przez Teatr im. Hansa Christiana Andersena przed planowaną wyprowadzką z CSK. Sezon w „Andersenie” kończy się więc w dość poważnej tonacji i to nie tylko z uwagi na okoliczności.

Zostać w mieście, czy rzucić to wszystko i wyjechać… no właśnie, dokąd?

Szymona Popielca wspomina Marta Zgierska

Jakby dzwonili ateiści, to powiedzcie, że mnie nie ma – Bóg

Wystawa w Muzeum Narodowym jest podróżą przez losy polskich artystek i mozolnym odzyskiwaniem ich głosów. To ważny projekt edukacyjny, który przywraca pamięć i uzupełnia istotne luki w polskiej historii sztuki.

Z Arturem Grabarczykiem, choreografem, tancerzem, autorem spektaklu „Miazga”, który zaprezentowany zostanie 25 maja w Lublinie w ramach programu Przestrzenie Sztuki – Taniec, rozmawia Marta Zgierska.

Hans Christian Andersen wtargnął na lubelskie sceny i wiosną tego roku możemy na nich oglądać dwa spektakle związane z duńskim baśniopisarzem. Przez tę koincydencję nie sposób mówić o jednym bez choćby wspomnienia o drugim, tym bardziej, że w obu przypadkach mamy do czynienia z ambitnymi próbami przekształcenia andersenowskich baśni we współczesne opowieści, odnoszące się wprost do doświadczeń widzów.

8 kwietnia 2025 roku zmarł Arkadiusz Klucznik, wieloletni dyrektor Teatru im. Hansa Christiana Andersena. Wiadomość tę przyjąłem przede wszystkim z olbrzymim niedowierzaniem i smutkiem.

Jako że rzeczywistość dookoła traci stabilność, nie wszyscy jesteśmy pewni swojego dalszego losu. ZUS jawi się jako nieprzewidywalny, zatem najlepszą perspektywą na przyszłość pozostaje inwestycja w życie pozagrobowe.

Jako że rzeczywistość dookoła traci stabilność, nie wszyscy jesteśmy pewni swojego dalszego losu. ZUS jawi się jako nieprzewidywalny, zatem najlepszą perspektywą na przyszłość pozostaje inwestycja w życie pozagrobowe.

Umarł Leszek Mądzik. Jak zawsze, kiedy odchodzi postać dużego formatu, w przestrzeni publicznej pojawia się mnóstwo słów.

Spektakl „To do or not to do?" podejmuje temat, który w dobie nadmiernej produktywności i presji nieustannego działania jest częścią kondycji współczesnego człowieka – prokrastynacji.

OK.NO łączy w sobie elementy teatru, koncertu i performansu, to nie da się go jednoznacznie zaklasyfikować do żadnej z tych kategorii.

Jak dotychczas nie wykształciła się we mnie potrzeba posiadania idola. Oparłem się również przynależności do subkultur młodzieżowych, partii politycznych i organizacji społecznych. Po drodze miałem kilka kulturalnych zauroczeń: a to Herman Hesse; a to zespół Can; Werner Herzog czy Joseph Beuys – wszyscy z Niemiec.

Z Kają Kurczuk, artystką wizualną i piosenkarką, rozmawia Marta Wysocka.

Lubelacy nie gęsi, swych poetów mają, a z nich największym był Józef Czechowicz. Kto jednak wie coś więcej o Czechowiczu poza tym, że był katastrofistą, że napisał Poemat o mieście Lublinie i że zginął w bombardowaniu na początku września 1939 roku? Pewnie mało kto, więc dobrze, że Teatr Osterwy zdecydował się przypomnieć widzom tę nietuzinkową postać w spektaklu Czechowicz. 20 i 2 w reżyserii Łukasza Witt-Michałowskiego.

W lutym, gdy Państwo czytacie te słowa, mija 10 lat od śmierci Andrzeja Molika – mojego Ojca Redaktora. Jak zmieniła się lubelska kultura przez ten czas? Co powiedziałby o tym, co dzieje się na co dzień i o największych wydarzeniach? Wielokrotnie się nad tym zastanawiam, zwłaszcza w chwilach, gdy słyszę „jak bardzo brakuje Andrzeja / jego krytyki / jego opinii / oceny”.

Trudno wierzyć w nic... Ponoć każdy, a może co drugi dojrzały, zdrowy na umyśle homo sapiens, od wielkiego dzwonu winien zgłębiać tajemnicę ludzkiego żywota. Skąd się wziąłem, po jaką cholerę tu jestem i dokąd się zabiorę? Takie problemy winny zaprzątać jego łepetynę, a nie tylko kasa i ciupcianie. A na sam koniec warto się zastanowić co będzie dalej: Piach? Niebyt? Niebo? Piekło? Pustka? Nicość? A może powtórka?

W styczniu w Przestrzeniach Sztuki – Taniec w Lublinie rozpoczyna się realizacja drugiej części dwuletniego programu pełnego wydarzeń, które łączą sztukę tańca, edukację i zaangażowanie społeczne. Przypomnijmy najpierw kilka projektów, które zdążyły już wpisać się w taneczny pejzaż miasta i które będą kontynuowane nie tylko w pierwszym miesiącu, ale także przez cały nowy rok.

„Panie Krzysiu, trzeba załatwić: * wycinki nad Bugiem * mega elektrownia PV w Holi * wieża telefoniczna gdzieś * 3 spalarnie śmieci w Lublinie * 700 drzew do wycinki przez gazowników w Lublinie * biogazownia pod Włodawą * ferma drobiu gdzieś * zagrożone bobry w Czechówce * plany robót przeciwpowodziowych na Bugu i na Wieprzu * kopalnia żwiru * kopalnia torfu * chomiki w wykopie na Orkana * zagrożone łąki powyżej Zalewu *

Tegoroczna edycja programu Przestrzenie Sztuki – Taniec w Lublinie ponownie pokazała, jak istotne jest wspieranie młodych artystów oraz tworzenie przestrzeni dla rozwoju tanecznej wyobraźni i budowania więzi w środowisku artystycznym. Dzięki różnorodnym inicjatywom Lubelski Teatr Tańca ponownie stał się autorem twórczej wymiany i współpracy, a Centrum Kultury miejscem prezentacji projektów, które poruszały zarówno lokalną społeczność, jak i środowisko taneczne w całym kraju.

Z niepokojem, a nawet przerażeniem, patrzę na wschód, na eskalację chorych ambicji groźnego demona. Od czasu do czasu losy milionów ludzi zależne są od jednostki, która możliwe, że w swoim bycie zaznała krzywdy i ma ambicję własnym nieszczęściem obdarzyć miliony innych ludzi.

Rozmowa z Łukaszem Borkowskim i Lidią Dzierbą z Lubelskiego Funduszu Filmowego o kulisach kręcenia amerykańskiego filmu „Real Pain” w Lublinie przeprowadzona przez Ewę Molik i Barbarę Sawicką.

10 października obchodziliśmy Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego – święto, które co roku przypomina o znaczeniu dobrostanu psychicznego oraz konieczności dbania o niego na równi z troską o fizyczne zdrowie. W tym dniu zwraca się szczególną uwagę na różnorodne metody wspierania zdrowia psychicznego, w tym także na te mniej znane. Jedną z takich form jest psychoterapia tańcem i ruchem (DMT – Dance Movement Therapy). Zajęcia w tym nurcie prowadzone są od września do grudnia w ramach programu Przestrzenie Sztuki Taniec. Zajęcia prowadzi Ewelina Drzał, psychoterapeutka nurtu DMT, lekarka – specjalistka psychiatra, instruktorka tańca współczesnego, choreografka i tancerka.

Do niedawna festiwal Open City przyrządzany był na miejscu z lokalnych produktów, co więcej dedykowany był konkretnym przestrzeniom, konotacjom historycznym i kulturowym.

W rytmie skandowanego hasła „jestem fantastyczna”, wysiłek prezentacji skutecznie przykrywa obecne lęki i kompleksy. Kobiety w spektaklu są jak perły wyrzucone na brzeg – każda pragnie błyszczeć w najlepszym możliwym świetle, choć niestety blask ten ograniczony jest do obowiązujących standardów. Potrzeba doskonałości spłaszcza indywidualność, ciała prężą się jak morze jednorodnych figur, leżących na ręcznikach lub pulsujących na dopiero co założonych obcasach.

Na początku lat 90. ubiegłego stulecia zdechła komuna i wyzwoliła gospodarkę oraz wiele aspektów życia społecznego z „dobrodziejstwa’’ centralnego sterowania.

TEMPUS OMNIA SANAT – Wszystko ma swój czas.

Europejska Stolica Kultury to marka, która ma tak wiele definicji, ile jest miast kandydujących w tym prawie 40-letnim konkursie. Każde miasto obdarzone tytułem postrzega ją inaczej, z perspektywy własnych wyzwań i planów na przyszłość. Lublin kandyduje z hasłem Re:Union, bogatszy o doświadczenia i dziedzictwo starań z 2011 roku. Koncepcja nawiązuje zarówno do Unii Lubelskiej jako pokojowego połączenia państw, jak i do Unii Europejskiej. W 2029 roku minie 25 lat od akcesji Polski do struktur unijnych, co jest powodem do namysłu nad wspólnotą i wartościami demokratycznymi.

Stuknęło już 35 lat, kiedy to przeflancowaliśmy się lub zostaliśmy przeflancowani z Utopii do życiowego paradygmatu gospodarki wolnorynkowej.

Ciąg logiczny: czerwiec – Dzień Dziecka – zabawa – bajki. To dość oczywiste skojarzenie i zapewne wielu opiekunów podaruje dzieciom prezent związany z bajkami: książkę, grę. Może zabierze je do kina, gdzie nie brakuje propozycji z disneyowskimi księżniczkami. Myli się jednak ten, kto myśli, że animacja to gatunek jedynie dla dzieci. Najlepszym tego przykładem są – nie bójmy się tego słowa – legendarne filmy japońskiego Studia Ghibli. Tak się składa, że wiele z nich można obecnie zobaczyć ponownie na ekranach, także lubelskich kin.

Zdecydowana część ludzkiej populacji rozmnaża się płciowo, śp. Andrzej Kot do niej nie należał.

90 lat temu w Lublinie zbudowano wielką fabrykę, która została umiejscowiona w przemysłowej części miasta w pobliżu torów. Jako pierwsze zostały oddane do użytku przestrzenie fermentowni i budynek administracyjny. W fabryce zajmowano się przetwórstwem tytoniu. Później w latach 70. Powstały budynki magazynowe. Firma działała do 2017 r., w tym czasie borykała się z trudnościami formalno-prawnymi, po czym ogłosiła upadłość. Aktualnie teren należy do spółki Hemplab, która sukcesywnie rewitalizuje budynki i cały teren dawnych Zakładów Tytoniowych. I robi to naprawdę dobrze. Kolejny rok pokazuje, jak miejsce nabiera blasku i życia. Coraz więcej tu wydarzeń, które przyciągają odbiorców spragnionych pięknych przestrzeni i inspirującej sztuki.

Czasami zdarza mi się czytać kilka książek w tym samym przedziale czasu. Z tego powodu (nie zawsze) dochodzi do ich wzajemnych interferencji, spontanicznych fuzji, wymieszania treści.

„Chodź, wszyscy wiemy, jak ta historia się kończy” – mawiał mój ojciec, gdy z uporem chciałam dokończyć oglądać film przed wyjściem na rodzinne, wielkanocne śniadanie. Fabuły rock opery „Jesus Christ Superstar” nie trzeba raczej nikomu opowiadać, wybór czasu na premierę też nie był przypadkowy. Od momentu oficjalnego powołania Opery Lubelskiej w sierpniu 2023 – czyli de facto zmiany nazwy z Teatru Muzycznego – widać ambitne podejście w doborze tytułów i realizacji misji popularyzacji „sztuk teatralno-muzycznych”. O ambicji może świadczyć także podjęcie się wystawienia spektaklu, który w polskich teatrach doczekał się dotychczas tylko 8 inscenizacji.

„Przysięga Ireny” to polsko-kanadyjska produkcja, która swoją premierę miała na 48. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Toronto, w 2023 r. Obraz wyreżyserowała Louise Archambault, kanadyjska reżyserka i scenarzystka. Zdjęcia kręcone były m.in. w Lublinie, gdzie film miał pod koniec kwietnia swoją lubelską premierę.

60. Biennale w Wenecji, otwarte oficjalnie 20 kwietnia, odbywa się pod hasłem „Foreigners Everywhere / Obcokrajowcy są wszędzie”. Wystawa główna w Arsenale i Giardini została przygotowana przez kuratora Adriano Pedrosa, dyrektora artystycznego Museu de Arte w São Paulo, ale najważniejsze, najbardziej zapadające w pamięć okazały się w tej edycji pawilony narodowe. Temat przewodni tworzą słowa klucze, dotyczące największych wyzwań współczesności: nie tylko masowych migracji wywołanych konfliktami zbrojnymi, globalnym ociepleniem, kryzysem klimatycznym i sytuacją ekonomiczną, ale także następstw kolonizacji.

Parę tygodni temu odnotowałem pewien brak w mieście Lublinie.